ارزیابی انتقال مجدد ماده خشک و محدودیت منبع و مقصد تحت شدت های مختلف خشکی در اکوتیپ های گندم سرداری

در همین راستا در تحقیق حاضر واکنش منبع و مخزن، عملکرد و میزان انتقال مجدد ذخایر فتوسنتزی از اندام های رویشی 12 اکوتیپ گندم سرداری و رقم گندم آذر 2 به تیمار های تنش خشکی مورد بررسی قرار گرفت. در مراحل 1، 14، 28 و 42 روز پس از گلدهی، روند تغییرات وزن خشک ساقه، برگ، خوشه و درصد انتقال مجدد از این اندام ها و همچنین عملکرد دانه و شاخص برداشت تعیین گردید. کربوهیدرات های محلول در الکل و آب در ساقه طی مراحل فوق نیز از دو روش شیمیایی (روش فنل اسید سولفوریک) و غیر شیمیایی (nir) تعیین گردید. با افزایش شدت تنش خشکی ضمن کاهش عملکرد دانه محدودیت مخزن افزایش پیدا می کند، به همین دلیل در این شرایط میزان انتقال مجدد کاهش پیدا کرد، به طوری که بیشترین میزان انتقال مجدد به شرایط مطلوب و تیمار تنش محدود آخر فصل و تیمار محلول پاشی با کلرات سدیم و کمترین انتقال مجدد مربوط به تیمارهای تنش شدید و بسیار شدید تعلق داشت. در آزمایش حاضر، افزایش کربوهیدرات های محلول در الکل در مرحله رسیدگی تا حد زیادی به کوچک بودن اندازه مخزن به ویژه در تیمار تنش بسیار شدید نسبت داده شد. در شرایط تنش بواسطه محدودیت مقصد، کربوهیدرات محلول در ساقه تجمع یافته و به خوشه منتقل نشده است، لذا به نظر می رسد اثر تنش بر اندازه مقصد بیشتر از اثر تنش بر تجمع کربوهیدرات محلول و ادامه فتوسنتز جاری بوده است. در کل نتایج می توان گفت که تعادلی بین کاهش تولید مواد فتوسنتزی (اندازه منبع) و ظرفیت دانه (اندازه مقصد) در شرایط تنش حاصل می گردد. به همین دلیل مشاهده می شود که در شرایط تنش، با وجود کاهش اندازه منبع و نیز کاهش عملکرد دانه، وزن تک دانه افزایش می یابد.